Kompost źródłem cennych minerałów i próchnicy - jak go uzyskać w szybki sposób?

Kompost jest niezastąpionym źródłem  składników pokarmowych dla roślin ogrodowych. Oprócz minerałów, zawiera także cenną próchnicę, która po wymieszaniu z glebą poprawia jej strukturę. W przypadku gleby piaszczystej zwiększa jej zwięzłość. Natomiast struktura ciężkiej gliniastej gleby zostaje rozluźniona, zapewniając tym samym, korzystniejsze warunki wodno-powietrzne korzeniom roślin. W przeciwieństwie do nawozów sztucznych kompostu nie można przedawkować.
 

Minusem jest konieczność odczekania całego procesu kompostowania, który jest uzależniony od wielu czynników. Przede wszystkim należy odpowiednio zbilansować materiał kompostowy i dokonywać systematycznych zabiegów pielęgnacyjnych. Latem przy zapewnieniu odpowiednich warunków, dojrzały kompost można uzyskać już po 4-5 tygodniach.

Kompostowanie odbywa się w procesach tlenowych, a rozkład substancji organicznej odbywa się za pośrednictwem różnych mikroorganizmów (głównie bakterii tlenowych). W zależności od potrzeby, dostępnego czasu i możliwości kontroli przebiegu procesu kompostowania wybiera się odpowiednią dla siebie metodę.  

Kompostownik można kupić lub samodzielnie wykonać, o czym można przeczytać tutaj.

 Istnieją dwie metody uzyskiwania kompostu: 

1. Gorące kompostowanie, które umożliwia uzyskanie w krótkim czasie dobrej jakości kompostu. Rozkład materii organicznej zachodzi w bardzo wysokiej temperaturze, dzięki czemu większość niebezpiecznych patogenów, jak również nasiona chwastów giną w pryzmie. Żeby móc zastosować tę metodę należy systematycznie dostarczać bakteriom tlenu i pożywienia. Wymagana jest tutaj częsta kontrola temperatury i systematyczne przerabianie(mieszanie) warstw kompostowych. Bakterie powodujące rozkład materii wytwarzają bardzo wysoką temperaturę. Jeśli po włożeniu ręki kompost jest zimny, to znaczy że przestał pracować i należy temu odpowiednio zaradzić. Może to też świadczyć o dojrzałości kompostu.

2. Zimne kompostowanie, polega na bardzo wolnym rozkładzie materii organicznej. Bakterie uczestniczące w tym procesie nie są, aż tak efektywne jak w przypadku kompostowania gorącego. Tutaj również zachodzą procesy tlenowe, dlatego należy co jakiś czas dokładnie wymieszać cały kompost żeby dostarczyć bakteriom powietrza. Niska temperatura powoduje, że większość niebezpiecznych patogenów nie rozkłada się w pryzmie kompostu. Nasiona chwastów również mogą przetrwać proces kompostowania i wykiełkować po znalezieniu się na naszej rabacie. W związku z czym należy dokonywać selekcji materiału kompostowego. Nasiona chwastów można przez kilka dni namoczyć, dzięki czemu wcześniej wykiełkują i ulegną rozkładowi w kompoście. Jednym z kluczowym elementów jest odpowiednie układanie warstw. Na kompost można przeznaczyć wszelki materiał organiczny ulegający łatwemu rozkładowi, który powinienem być maksymalnie zróżnicowany i jak najbardziej rozdrobniony.

Na kompost nadaję się: 

•  skoszona trawa;
•  słoma; 
• siano; 
• obornik; 
• chwasty bez nasion;
• rośliny z przyczynki;
• pędy roślin; 
• odpady kuchenne (głównie resztki warzyw i owoców, skorupki jajek itp);
• liście; 
• igliwie; 
• kora; 
• drobne gałązki drzew; 
• karton; 
• papier. 

Zabiegi pielęgnacyjne 

Niezależnie od wybranej metody kompostowania należy wykonywać zabiegi pielęgnacyjne i kontrolne (zwłaszcza latem). W przypadku kompostowania zimnego robi się to po prostu rzadziej. Materiał kompostowy należy możliwie często przekładać z miejsca na miejsce, tak żeby dolna warstwa znalazła się o góry, a zewnętrzna w środku kompostownika. Sprzyja to odpowiedniemu wymieszaniu się warstw. Dodatkowo rozluźnia nadmiernie zbite warstwy i je napowietrza. Im częściej się kompost przerabia, tym szybciej on powstanie. Należy dbać o odpowiednią wilgotność kompostu. W przypadku nadmiaru wody najlepiej dodać suchego materiału, który dobrze chłonie wilgoć np torf. Gdy jest za suchą należy kompost podlać, najlepiej wodą deszczową. Jest to bardzo istotne ponieważ pod pływem nadmiaru lub niedoboru wody bakterie przestają pracować. Materiał kompostowy powinien być odpowiednio zbilansowany. Muszą być zachowane proporcję pomiędzy węglem i azotem. W przeciwnym wypadku dojdzie do zatrzymania procesu kompostowania. Do materiałów zasobnych w azot należą przede wszystkim: ścięta trawa i chwasty. Z kolej najbardziej zasobnymi komponentami w węgiel są: papier, karton i słoma. U mnie zawsze brakuje węgla dlatego co jakiś czas dodaje drobno pocięte kawałki czystego kartonu.

Koniec procesu kompostowania – dojrzały kompost

Niska temperatura kompostu może świadczyć o tym, że został on już w pełni przerobiony przez pożyteczne bakterie. Jeśli jego struktura przypomina ziemie lub torf i ma zapach leśnej ściółki to jest on gotowy do użycia. Teraz pozostaje już tylko przesiać kompost tak żeby usunąć z niego nierozłożone części i można wzbogacić nim naszą ziemie. 

KOMPOSTOWANIE ZIMNE VS GORĄCE

 

	zimne kompostowanie	gorące kompostowanie
temperatura	niska	wysoka dochodząca do 60*C
okres oczekiwania na dojrzały kompost	kilka miesięcy	kilka tygodni (latem już po 4 tygodniach uzyskujemy kompost)
nasiona chwastów	nie ulegają rozkładowi	ulegają rozkładowi
niebezpieczne patogeny	pozostają w kompoście	giną w pryzmie
częstotliwość kontroli procesu kompostowania	niska	wysoka
częstotliwość przerabiana kompostu	raz w miesiącu	co najmniej raz w tygodniu